Grinlend

Livela

IGreenland ( Greenlandic : Kalaallit Nunaat

) sisiqithi esikumantla oLwandlekazi lweAtlantiki phakathi kweCanada ukuya emazantsi-ntshona, iIceland ukuya emazantsi-mpuma, iArctic kunye noLwandlekazi lweArctic ukuya emantla. Sesona siqithi sikhulu kwiplanethi (ukuba ukhetha ukuthatha iOstreliya njengelizwekazi) [1] kwaye kwangaxeshanye, sinabemi abamalunga ne-0.03/km², sesona sizwe sinabantu abaninzi.

IGreenland ngummandla woBukumkani baseDenmark, ekwabandakanya ilizwe laseDenmark kunye neZiqithi zaseFarae . Umda weCanada, ukusukela ngo-2022, kwiHans Island . IGreenland yayiyenye yeekoloni zeNorwegian Crown de kwangowe-1814, xa yayiphantsi kolawulo lweDenmark; ngowe-1953 yaba yinxalenye yobukumkani baseDenmark ngenkqubo yomanyano lobuqu . Ngo-1979 esi siqithi sanikwa igunya lokuzilawula ( hjemmestyre ) yiFolketing ( iPalamente yaseDenmark ) ngomthetho owawiswa ngo-1978.

Nangona kunjalo, umlawuli waseDenmark uhlala eyintloko yelizwe laseGreenland. Yayiyinxalenye yoMbutho woQoqosho lwaseYurophu, njengommandla waseDenmark, ukususela ngowe-1973 ukuya kutsho ngowe-1985, xa kwagqitywa ekubeni ihambe ngenxa ye- referendum ye-1982 .

Kulandela uhlolo-zimvo luka-2008, amagunya owiso-mthetho, enkundla kunye nolawulo lwemithombo yendalo aye atshintshelwa kurhulumente wasekhaya . [2] [3] [4] I-referendum, nangona iphantsi kokugxekwa kwaye ingabophelelanga kwipalamente yaseDanish, yamkelwa ngulo mva kwaye isicelo sayo sasebenza nge-21 Juni 2009, esenza inyathelo elibalulekileyo elibhekiselele kwinkululeko. [5] [6] [7] [8] IDenmark isagcina ulawulo lwemali, umgaqo-nkqubo wamazwe angaphandle kunye nokukhusela umkhosi kwaye inikezela ngenkxaso-mali yonyaka (malunga ne-3.4 yezigidigidi zezithsaba, ezilingana ne-30% ye-GDP ye-2008). [9]

  1. "Continent or Island?" (in English) 
  2. In particolare, viene modificata - a favore della Groenlandia - la ripartizione delle rendite petrolifere tra i due paesi. Fonte: "Greenland Vote Favors Independence" 26 novembre 2008 
  3. "Greenland Vote Favors Independence" (in English) 26 novembre 2008 
  4. "Vejledende folkeafstemning om selvstyre ∙ 25-11-2008" (in Greenlandic) SermitValg 26 novembre 2008 
  5. "Self-rule introduced in Greenland" BBC News 21 giugno 2009 
  6. "Nearly independent day" The Economist 20 giugno 2009 
  7. "Greenland set for self-rule" The Australian 19 giugno 2009 
  8. "Greenland takes big step towards full independence" Canada.com 19 giugno 2009 
  9. Greenland votes for more autonomy BBC News, 26 November 2008