Ukulingana ngokwesini

Livela
Uhlalutyo lwe-intersectional luqwalasela iqoqo lezinto ezichaphazela umntu wentlalontle ngokudibeneyo, kunokuqwalasela into nganye yodwa.

UKULINGANA NGOKWESINI yinkqubo yokuhlalutya isaziso soluntu. Ukudibana kweendlela kuchonga izinto ezininzi eziluncedo kunye nezingeloncedo. Imizekelo yale miba ibandakanya isini, uhlanga, umgangatho, inkolo, isiphene, ubunzima kunye nenkangeleko yomzimba . Ezi mpawu zentlalo zidibanayo kunye nezinxibelelanayo zinokuxhobisa kwaye zicinezele . [1] [2]

Ukulingana ngokwesini kwandisa umda wamaza okuqala kunye namaza obufazi, egxininise kakhulu kumava amabhinqa amhlophe, aphakathi kunye nengxubano yesini, [3] ukubandakanya amava ahlukeneyo amabhinqa anemibala, abafazi abangamahlwempu, abafazi abasuka kwamanye amazwe, kunye namanye amaqela. Ukunqumla kweendlela okuhambelana kunye nobubhinqa kujolise ekuzahluleni kububhinqa obumhlophe ngokuvuma amava ahlukeneyo kunye nobunikazi babasetyhini. [4]

Igama elithi UKULIGANA NGOKWESINI layilwa nguKimberlé Crenshaw ngo-1989. [7] chaza indlela iinkqubo ezidityanisiweyo zamagunya ezibachaphazela ngayo abo bajongelwe phantsi eluntwini . [7] Amatshantliziyo asebenzisa isakhelo ukukhuthaza ukulingana kwezentlalo nezopolitiko . [4] Ukunqumla kweendlela kuchasene neenkqubo zohlalutyo eziphatha inkqubo nganye yengcinezelo ngokuzimeleyo. Kulo mgaqo-sikhokelo, umzekelo, ukucalucalulwa kwabasetyhini abamnyama akunakuchazwa njengento elula yenzondo kubantu basetyhini kunye nobuhlanga, kodwa njengento enzima ngakumbi. I-Intersectionality ibandakanyeka kwimixholo efana nocinezelo oluphindaphindwe kathathu, ingcinezelo ehambelana nokuba ngumfazi ohluphekileyo okanye ovela kwelinye ilizwe. Uhlalutyo lonqumananiso lweendlela lungqamanisa ngokusondeleyo kunye nocalucalulo lwamabhinqa yohlalutyo lwamandla.

Ukugxekwa kuquka utyekelo lwenkqubo-sikhokelo yokunciphisa abantu kwiinkalo ezithile zabantu, [5] nokusetyenziswa kwayo njengesixhobo sokucinga esichasene nezinye iinkqubo zolwazi lwabasetyhini . [6] Abagxeki baye babonakalisa isakhelo njengento engaqondakaliyo kwaye engenazo iinjongo ezichaziweyo. Njengoko isekelwe kwimo yolwazi, abagxeki bathi ukugxila kumava ezihloko kunokukhokelela ekuchaseni kunye nokungakwazi ukuchonga izizathu eziqhelekileyo zengcinezelo. Uhlalutyo lwamanqaku emfundo apapashwe ngenyanga yoMnga ka-2019 lufumanise ukuba akukho ndlela zamkelwe ngokubanzi zobungakanani bokuphanda imibuzo yophando esekelwe ekudibaneni kweendlela kwaye inike iingcebiso malunga neendlela ezingcono zohlalutyo kuphando lwexesha elizayo. [7] Uhlalutyo lwamanqaku emfundo olupapashwe ngenyanga KaCanzibe ka-2020 lufumanise ukuba ukudibana kweendlela kuhlala kungaqondwa kakuhle xa kusahlulwa ulwazi kwindlela yobungakanani. [8]

Ingqikelelo yokuhlangana kweendlela yaziswa kwinkalo yezifundo zomthetho ngumphengululi omnyama wabasetyhini uKimberlé Crenshaw, [9] osebenzise eli gama kwizincoko ezimbini.  yapapashwa ngo-1989 nango-1991. [10] Ngelixa ithiyori ngokuyintloko yaqala njengokuphononongwa kwengcinezelo yabasetyhini abamnyama kuluntu kunye neendlela abafumana ngayo ukuhlangana kweendlela ezahlukeneyo zengcinezelo, uhlalutyo luye lwanda ukuze lubandakanye iinkalo ezininzi zobuntu bentlalontle. Izazisi ezidla ngokubhekiswa kwi -feminism yesine ziquka ubuhlanga, isini, isini, isini, udidi, isakhono, ubuzwe, ubumi, inkolo, kunye nohlobo lomzimba. Eli gama alizange lamkelwe ngokubanzi ngabasetyhini kude kube ngama-2000 kwaye liye lakhula ukususela ngelo xesha. 

  1. Holley, Lynn C.; Mendoza, Natasha S.; Del-Colle, Melissa M.; Bernard, Marquita Lynette (2 April 2016) "Heterosexism, racism, and mental illness discrimination: Experiences of people with mental health conditions and their families" Journal of Gay & Lesbian Social Services 28 (2): 93–116 doi:10.1080/10538720.2016.1155520 
  2. Zinn, Maxine Baca; Dill, Bonnie Thornton (1996) "Theorizing Difference from Multiracial Feminism" Feminist Studies 22 (2): 321–331 JSTOR 3178416 doi:10.2307/3178416 Template:ProQuest Template:Gale Page Module:Citation/CS1/styles.css has no content.Page Module:Citation/CS1/styles.css has no content.
  3. hooks, bell (2015) Ain't I a woman : Black women and feminism ([Second edition] ed.) New York ISBN 978-1-138-82148-4 OCLC 886381091 
  4. 4.0 4.1 "What Does Intersectional Feminsim Actually Mean?" International Women's Development Agency 11 May 2018 archived from the original on 23 April 2019  Unknown parameter |url-status= ignored (help) Cite error: Invalid <ref> tag; name "IWDA" defined multiple times with different content
  5. Downing, Lisa (November 2018) "The body politic: Gender, the right wing and 'identity category violations'" French Cultural Studies 29 (4): 367–377 doi:10.1177/0957155818791075 
  6. Tomlinson, Barbara (Summer 2013) "To Tell the Truth and Not Get Trapped: Desire, Distance, and Intersectionality at the Scene of Argument" Signs: Journal of Women in Culture and Society 38 (4): 993–1017 doi:10.1086/669571 
  7. Guan, Alice; Thomas, Marilyn; Vittinghoff, Eric; Bowleg, Lisa; Mangurian, Christina; Wesson, Paul (December 2021) "An investigation of quantitative methods for assessing intersectionality in health research: A systematic review" SSM - Population Health 16: 100977 doi:10.1016/j.ssmph.2021.100977 
  8. Bauer, Greta R.; Churchill, Siobhan M.; Mahendran, Mayuri; Walwyn, Chantel; Lizotte, Daniel; Villa-Rueda, Alma Angelica (June 2021) "Intersectionality in quantitative research: A systematic review of its emergence and applications of theory and methods" SSM - Population Health (in English) 14: 100798 PMC 8095182 PMID 33997247 Check |pmid= value (help) doi:10.1016/j.ssmph.2021.100798 
  9. Duran, Antonio; Jones, Susan R. (2020) "Intersectionality" in Casey, Zachary A. Encyclopedia of Critical Whiteness Studies in Education Brill pp. 310–320 ISBN 978-90-04-44483-6 doi:10.1163/9789004444836_041 
  10. Cooper, Brittney (2016) "Intersectionality" in Disch, Lisa; Hawkesworth, Mary The Oxford Handbook of Feminist Theory Oxford University Press pp. 385–406 ISBN 978-0-19-932858-1 doi:10.1093/oxfordhb/9780199328581.013.20