Ikhalenda yesiXhosa

Livela

Kwikhalenda yesiXhosa, ngokwenveli, unyaka uqala kwinyanga yeSilimela uze uphele ngekaCanzibe, xa kanye i-Canopas, inkwnkwezi enkulu ebonakala kumZantsi-womDibaniso okwayindawo apho kujikeleza khona izinto zomhlaba ezibonakalayo ezithe ngcu kumzantsi we-equator.

Zimbini iindlela zokubiza iinyanga apha esiXhoseni: ngokwale mihla nangokwemveli. Kwimimandla yasezidolophini kusetyenziswa amagama ale mihla. Kodwa ke, ezilalini, kwimibongo, ingakumbi kumNtla Koloni kusetyenziswa amagama emveli.

Amagama eenyanga zonyaka[tshintsha | Yenza izilungiso kokubhaliweyo]

Ngokwale mihla

Amagama lae mihla ekubizwa ngawo iinyanga abolekwe kumagama enyanga angesiNgesi:

   uJanuwari
   uFebhuwari
   uMatshi
   uApreli
   uMeyi
   uJuni
   uJulayi
   uAgasti
   uSeptemba
   uOktobha
   uNovemba
   uDisemba

Ngokwemveli

Ngokwemveli amagama eenyanga asuka kumagama ezityalo neentyatyambo ezikhulayo okanye eziman'ukutshintsha ngokwamaxesha onyaka. Zezi:

   eyoMqungu (inyaka yengca iTambuki)
   eyoMdumba (inyanga yokudumba kweenkozo) 
   eyoKwindla (inyanga yeziqhamo zokuqala)
   uTshazimpuzi (inyanga yokutshaza kwamathanga) 
   uCanzibe (inyanga kaCanopus)
   isilimela (inyanga kaPleiades)
   eyeKhala / EyeNtlaba (inyanga yamakhala)
   eyeThupha (inyanga yokudubula kweentyatyambo)
   eyoMsintsi (inyanga yomthi umsintsi) 
   eyeDwarha (inyanga yokuvela kwe-lilypad)
   eyeNkanga (inyanga yokuhluma kwee- daisies ezityheli)
   eyomNga (inyanga yokuvela komthi ohlabayo i-mimosa thorn tree kunye ne-simba)

Iintsuku zeveki

   ngomVulo
   ngolwesiBini
   ngolwesiThathu
   ngolwesiNe
   ngolwesiHlanu
   ngomGqibelo
   ngeCawa

Amaxesha onyaka

 eKwindla
 uBusika
 iNtlakohlaza/iNtwasahlobo
 iHlobo