Fransi

Livela

IFransi (isiFrentshi : iFransi, ), ngokusemthethweni iRiphabhlikhi yaseFransi (isiFrentshi : République française), lilizwe elibekwe eNtshona Yurophu [1] nakumaZantsi Yurophu, kodwa enemimandla esasazeke kwiilwandlekazi ezininzi nakwamanye amazwekazi. I-France yiriphabliki yomgaqo-siseko emanyeneyo, inolawulo oluphantse lube ngumongameli . I-Paris ikomkhulu, ulwimi olusemthethweni sisiFrentshi, iimali ezisemthethweni yi- euro kunye ne- CFP franc kwimimandla ye- Pacific Ocean. Isiqubulo saseFransi sithi « Liberté, Égalité, Fraternité » kwaye iflegi inezibhanti ezintathu ezithe nkqo ezinobukhulu obulinganayo ngeblue, white and red [2]. Umhobe wesizwe uthi La Marseillaise.

Lilizwe elenziwe ekuqaleni kweXesha eliPhakamileyo eliPhakamileyo, elithatha igama layo kubantu baseJamani baseFranks. Ukususela ekuqaleni kwenkulungwane ye-17 ukusa kwisiqingatha sokuqala senkulungwane yama-20, yayinobukhosi obukhulu bamathanga . Kwisiqingatha sesibini senkulungwane yaba lelinye lamazwe aseka i-European Union. Ngaphaya koko, lilizwe lesithathu ngobukhulu amandla enyukliya ehlabathini, elinye lamalungu asisigxina eBhunga loKhuseleko leZizwe eziManyeneyo kunye nelizwe elililungu le-NATO. Ikwalilungu leG7, iG20, i-eurozone, indawo yeSchengen kwaye ibamba ikomkhulu leBhunga laseYurophu, iPalamente yaseYurophu kunye neUNESCO. IFransi inempembelelo ethile kwezopolitiko, ezoqoqosho, umkhosi kunye nenkcubeko eYurophu nakwihlabathi njengamandla aphakathi [3] [4] [5] .

Isebenzisa ukongama kwayo kwimimandla ekhoyo kwiilwandlekazi ezintathu nakumazwekazi amane [6] . I -geopolitics yayo ibalulekile kwihlabathi liphela, kuba inenani elikhulu lozakuzo kunye nabazakuzo, okwesibini kuphela kwelase -United States, kwaye ineziseko zomkhosi kuwo onke amazwekazi. IFransi ibambe indawo yokuqala yoqoqosho olulodwa (indawo yaselwandle) kwihlabathi, apho yongezwa ishelufu yelizwekazi i ngo-2015 [7] .

Lilo, ngo-2014, igunya lesithathu lezoqoqosho laseYurophu emva kweJamani kunye ne-United Kingdom, kunye namandla ezoqoqosho ehlabathi lesithandathu ngemveliso yasekhaya yegama (yesithoba ngokuthenga ukulingana kwamandla) kwaye inomgangatho ophezulu kakhulu wokuphila. Ukusukela nge-1 kaJanuwari 2016, inani labemi baseFransi malunga ne-67.2 yezigidi zabemi, ngokoqikelelo olupapashwe yi- INSEE, apho i 64 513 000 kwimimandla ye- metropolitan, 2 114 000 kwimimandla yaphesheya kunye ne- 604 400 e- caledonia nase-News communes . Lilizwe lesibini elinabantu abaninzi kwi -European Union emva kweJamani . Ngaphaya koko, ikwalelona lizwe likhulu kwiManyano yaseYurophu kunye nelizwe lesithathu ngobukhulu eYurophu [8] . Igunya lamandulo lobukoloniyali, inkcubeko yalo isasazeke kulo lonke ihlabathi kwaye namhlanje lilungu le- International Organisation of Francophonie . Ulwimi lwesiFrentshi, emva kwesiNgesi, lolona lwimi lwesibini lufundwa kakhulu kwihlabathi [9] kwaye lolunye lweelwimi ezintandathu ezisemthethweni (kunye nolunye lweelwimi ezimbini ezisebenzayo) zeUN.

  1. Le Robert illustré & son dictionnaire internet 2016 (in French) Parigi: SEJER p. 774 ISBN 978-2-321-00645-9 
  2. "Dimension des bandes du drapeau tricolore" (in French) 2002 
  3. "Will Emmanuel Macron Succeed in Expanding France’s Influence in the Middle East?" (in English) 10 agosto 2017 
  4. "Is France still a great power?" (in English) 2000 archived from the original on 2019-04-28 retrieved 2023-09-07 
  5. The Politics of Peacekeeping in the Post-Cold War Era (in inglese) Routledge 17 dicembre 2004 p. 70 
  6. "Pourquoi la France doit enfin se doter d'une politique maritime" 
  7. "La France étend son plateau continental de [[:Template:M]]"  Wikilink embedded in URL title (help)
  8. "Rapport sur le développement humain 2010" , sul sito delle nazioni unite
  9. "The world’s languages, in 7 maps and charts" (in en-US)