Archibald Campbell (AC) Mzolisa Jordan

Livela
Archibald Campbell Mzolisa Jordan


UArchibald Campbell Mzolisa Jordan, umbhali wesiXhosa kwanengcali yeelwimi yasweleka eMelika, eMadison Wisconsin.


Ebutsheni[tshintsha | Yenza izilungiso kokubhaliweyo]

UJordan wazalwa ngomhla we-30 kweyeDwarha kunyaka wama-1906 eMbokothwana mission station kwisithili saseTsolo sazeMampondweni. Wenze izifundo zakhe eMbokothwana mission phambi kokuba aye eSt John’s College eMtata, apho alungele khona ukuba yiTitshala. Emveni kokuba elungele ukuba yititshala, uqalelise umsebenzi wakhe wobutitshala eSt Cuthbert, apho afundise khona unyaka omnye waze watshatshela phambili ngengoMqeqeshi womculo.

Inkqubela-phambili yobomi bakhe ekubhaleni[tshintsha | Yenza izilungiso kokubhaliweyo]

UJordan uye wahamba wayokufundisa eKroonstand High School apho efundise iminyaka eli-10 waze wonyulelwa ubuMongameli be-African Teacher’s Association. UJordan uqhubeke wayokufunda kwiYunivesithi yase-Fort Hare, apho afumane khona isidanga seBA ngomnyaka wama-1934. Kwisigaba sexesha lakhe ekwi-Yunivesithi yase-Fort Hare ubhale imibongo ethe yapapashwa kwi-Imvo Zabantsundu, iphepha-ndaba elalipapasha izimvo zabantu abantsundu. Omnye wemibongo yakhe yesiXhosa- owayengohlaselo lwaseTopiya ngumkhosi wamaTaliyane phantsi kukaBenito Mussolini, waduma kakhulu phakathi kwabalingani bakhe. Ngomnyaka wama-1942 uJordan wafumana isidanga sakhe sesibini kwiYunivesity yaseKapa. Ngowama-1945 uJordan waqalasisa ukufundisa kwiZiko Lweelwimi zeSintu kwiYunivesity yaseKapa.

Elubhacweni[tshintsha | Yenza izilungiso kokubhaliweyo]

UJordan uye wabanguMphimiseli otyand’amadlal’eenqubo zobuhlanga zoRhulumente wocalu-calulo. Ngenxa yoko, uRhulumente wala ukumnika ipasi xa ethe wanikwa iCarnegie bursary ukuze aqhube umsebenzi wophando eMelika. Uye wandula wamshiya uMzantsi Afrika ngeempepha-mvume zophum’aphele ngelizwe.

Uye wenziwa uNjingalwazi kwizifundo zeeLwimi zeSintu noNcwadi kwiKhampasi yaseLos Angeles ye-Yunivesity yaseCalifonia apho axelengele khona. Uye wemka waya kwiYunivesithi yaseWisconsin eMadison, apho asweleke khona ngomnyaka wama-1968.

Emva kokusweleka kwakhe, inoveli yakhe Ingqumbo Yeminyanya (the The Wrath of the Ancestors) yapapashwa ngesiNgesi iyi- The Wrath of the Ancestors ngowama-1980, yaguqulelwa kwisiBhulu yayi- Die Toorn van die Voorvaders nakwisiDatshi yayi- De Wraak van het Voorgeslacht ngowama-1990 nowama-1993 ngokulandelelanayo. UJordan uye wabhala kananjalo, isifundo esiket’amadlal’oncwadi lwesiXhosa esapapashwa ngowe-1972. Kunyaka olandelayo, igqokelela yakhe yamabali amafutshane esiXhosa i-Kwezo Mpindo zeTsitsa aguqulelwa kwisiNgesi phantsi kwesihloko eisthi Tales from Southern Africa. Ekuboniseni igalelo lakhe loncwadi kuncwadi lwaseMzantsi Africa, uJordan wawonga engasekho emhlabeni isidanga sobugqirha kwezoncwadi yiYunivesithi yasePort Elizabeth ngowama-2004. Ngomnyaka wama-2005 uRhulumente waseMzantsi Afrika naye wamuwonga ngembasa yembheko yeGolide i-Order of Ikhamanga ngegalelo lakhe elingenamlinganiselo kwezoncwadi.

Imithombo yolwazi[tshintsha | Yenza izilungiso kokubhaliweyo]

• Phyllis N., (1993), A life's mosaic: the autobiography of Phyllis Ntantala, (University of California Press), pp. 106-115 • Kirsch B., Skorge s. & Magona S., (2001), Clicking with Xhosa: a Xhosa phrasebook, (David Philip Publishers), p.72 - See more at: http://www.sahistory.org.za/dated-event/archibald-campbell-mzoliza-jordan-xhosa-writer-and-linguist-dies#sthash.IzBVl17X.dpuf